Thông quan là một thủ tục bắt buộc đối với việc xuất khẩu và nhập khẩu các sản phẩm trong đó cơ quan hải quan của một quốc gia thực hiện các công việc cần thiết để kiểm tra các mặt hàng xuất khẩu có tuân thủ pháp luật hay không.

Nói cách khác, thủ tục hải quan là những thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa cần thiết để hàng hóa và phương thức vận tải được nhập/xuất vào một quốc gia. Đây là những thủ tục bắt buộc phải tuân theo để hàng hóa và phương thức vận tải được nhập khẩu/nhập cảnh vào một quốc gia hoặc xuất khẩu/xuất cảnh khỏi biên giới của một quốc gia.

Xin lưu ý rằng thủ tục hải quan chỉ áp dụng cho hàng hóa và phương thức vận tải, không áp dụng cho người. Tại Việt Nam, cơ quan an ninh hoặc bộ đội biên phòng cửa khẩu giải quyết các thủ tục xuất nhập cảnh của người dân.

Thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa có thể được làm tại Chi cục Hải quan cửa khẩu (cảng biển quốc tế, cảng hàng không quốc tế…) hoặc tại Chi cục hải quan ngoài cửa khẩu (cảng nội địa).

Quy trình thông quan bao gồm các bước sau:
1. Chuẩn bị tài liệu và thông tin cần thiết
2. Chuẩn bị chứng từ liên quan tới lô hàng
3.Tiến hành khai báo tờ khai hải quan
4. Tiến hành làm thủ tục hải quan xuất khẩu hàng hóa
5. Hoàn tất quy trình thông quan và giải quyết tờ khai